تیتانیوم جزو فلزات پایه محسوب می‌شود و در بیشتر صنایع مادر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل این فلز در رده فلزات استراتژیک نیز قرار گرفته است.
قدرت چانه‌زنی روسیه با تیتانیوم در شرایط تحریم
تیتانیوم جزو فلزات پایه محسوب می‌شود و در بیشتر صنایع مادر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل این فلز در رده فلزات استراتژیک نیز قرار گرفته است.
در این میان کشور روسیه با دراختیار داشتن ۵۰درصد از ذخایر تیتانیوم به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان جهان تبدیل شده است. کمپانی آویسما (وی‌اس‌ام‌پی‌او) بزرگترین کمپانی تولیدکننده تیتانیوم جهان است که ۳۰ درصد تجارت جهانی و تقریبا تمام تجارت روسیه در ارتباط با تیتانیوم را برعهده دارد. با توجه به درگیری‌های سیاسی روسیه با امریکا و اروپا که این کشور را این روزها در شرایط تحریم قرار داده، به عقیده برخی فعالان معدنی دراختیار داشتن این ذخیره فلز استراتژیک می‌تواند عبور از شرایط تحریم را برای روسیه آسان کند.
۵۰ درصد ذخایر تیتانیوم جهان در روسیه یک کارشناس اکتشاف در گفت‌وگو با صمت درباره وضعیت ذخایر تیتانیوم در روسیه اظهار کرد: براساس گزارش سازمان زمین شناسی امریکا (یواس‌جی‌اس) میزان تولید تیتانیوم کشور روسیه در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴م به ترتیب ۴۴ و ۴۲ هزار تن بوده است. این در حالی‌است که کشور روسیه پس از چین دومین تولیدکننده تیتانیوم اسفنجی در جهان محسوب می‌شود. در حدود ۲۲ درصد از استخراج مربوط به ذخایر تیتانیوم در جهان متعلق به کشور روسیه است.
آرمین سلسانی گفت: کمپانی یادشده بزرگترین کمپانی تولیدکننده تیتانیوم جهان است که ۳۰ درصد تجارت جهانی و تقریباً تمام تجارت روسیه در ارتباط با تیتانیوم را برعهده دارد. میزان ذخایر تیتانیوم کشور روسیه بیش از ۶۹۰ میلیون تن برآورد شده است که از این میزان ۵۴ درصد از ذخایر تیتانیوم از نوع کانسارهای تتانو مگنیت ازجمله کانسارهای آهن هستند که تولید وانادیوم، ایلمانیت - تیتانومگنیت می‌کنند و جزو اصلی‌ترین ذخایر تولید تیتانیوم این کشور به حساب می‌آیند. ۴۶ درصد باقی‌مانده از ذخایر روسیه از نوع رسوبات مخروط افکنه‌ای هستند. اصلی‌ترین کانی‌های تشکیل‌دهنده تیتانیوم در این نوع ذخایر به‌طور عمده شامل ایلمانیت و روتیل است.
وی درباره روند تولید تیتانیوم در روسیه بیان کرد: تا سال ۲۰۰۶م در داخل کشور روسیه کارخانه‌ای برای تولید اکسید تیتانیوم (تی‌آی‌او۲) وجود نداشته و تقریبا تمام نیازهای این کشور جهت مصارف متالوژی و صنایع رنگ از طریق واردات فراهم می‌شد. در این سال کارخانه منیزیم (سولی‌کامسک) تنها تولیدکننده اکسید تیتانیوم در مقیاس صنعتی بوده است. براساس آمار ارائه شده توسط یواس‌جی‌اس کشور روسیه تنها ۲۰ هزار تن اکسید تیتانیوم را در سال ۲۰۱۴م تولید کرده است.
به گفته سلسانی، یکی از اصلی‌ترین دلایلی که سبب شده تولید اکسید تیتانیوم چندان گسترش حاصل نکند، پایین بودن قیمت این ماده معدنی بود.
سلسانی افزود: با توجه به اطلاعات اکتشافی می‌توان چنین اظهار کرد: که حدود ۵۰ درصد ذخایر تیتانیوم جهان در کشور روسیه قرار داشته و بیش از ۴۰ کانسار بزرگ در این کشور کشف شده است. عمده این ذخایر متعلق به منطقه کارلیا در شبه جزیره کوالا واقع در اورال، سیبری و محدوده‌های شرقی این کشوراست. وی تصریح کرد: کمپانی یاد شده اصلی‌ترین تامین‌کننده تیتانیوم کمپانی‌های هواپیمائی بزرگی چون ایرباس و بوئینگ است. همچنین اصلی‌ترین تیتانیوم صنایع فضایی امریکا را تامین می‌کند.
سلسانی بیان کرد: با توجه به برخی عقاید درباره این موضوع که «تحریم‌های روسیه بزرگترین ضربه را به شرکت‌های هواپیمائی بزرگ امریکا ازجمله بوئینگ و ایرباس خواهد زد» می‌توان چنین اظهار کرد که با وجود اینکه کشور روسیه ازجمله مهم‌ترین منابع تامین تیتانیوم برای استفاده در صنایع فضایی اروپا و امریکا است و حدود ۱۲ درصد از واردات این کشورها را تامین می‌کند اما اعمال تحریم‌ها تاثیر شدیدتری بر میزان تولید تیتانیوم روسیه و در نهایت وضعیت صادرات این کشور خواهد داشت چراکه با وجود اینکه کمپانی‌های بزرگی همچون بوئینگ و ایرباس با وی‌اس‌ام‌پی‌او- آویسما همکاری‌های اقتصادی فراوانی دارند و اصلی‌ترین خریداران این کمپانی به حساب می‌آیند اما با توجه به اطلاعات ارائه شده توسط مرکز خدمات اطلاعاتی راسکیل از آنجا که بیشتر فرآیندهای ساخت و پردازش ترکیبات تیتانیوم در امریکا و اروپا انجام می‌گیرد، بنابراین این دو کمپانی بزرگ قادر خواهند بود نیازهای خود را از کشورهای دیگری چون ژاپن، قزاقستان و ایالات متحده امریکا تامین کنند.
عبور از تحریم به کمک تیتانیوم
مدیر امور بین‌الملل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات ایران در گفت‌وگو با صمت درباره ذخایر تیتانیوم در جهان اظهار کرد: تیتانیوم جزو عناصر وابسته و یکی از فلزات استراتژیک است که منشأ آن ایلمنیت است که نخستین‌بار در کوه‌های ایلمن روسیه کشف شد. در واقع این ماده به صورت خام وجود ندارد.
سید هادی میگونی ادامه داد: تیتانیوم جزو موادی است که در صنایع پایه همچون صنعت هواپیمایی، حمل‌ونقل، پزشکی و... کاربرد بسیاری دارد.
در ایران نیز ذخیره تیتانیوم وجود دارد اما متاسفانه تولید ندارد. عمده تولید تیتانیوم در جهان مربوط به روسیه، استرالیا کره‌جنوبی و سایر کشورها همچون برزیل، افریقای جنوبی و... است.
وی افزود: با توجه به استراتژیک بودن این ماده معدنی باید استخراج آن در دستور کار قرار بگیرد. نکته جالب این است که ایلمنیت بیشتر در کنار ذخایر آهن قرار دارد در نتیجه ایران با داشتن ذخایر فراوان سنگ آهن می‌تواند به ذخایر ایلمنیت نیز دسترسی پیدا کند.
میگونی با اشاره به اینکه نخستین‌بار ذخیره ایلمنیت در کوه‌های ایلمن روسیه کشف شده، تصریح کرد: با این وجود ذخیره این ماده در این کشور می‌تواند در زمینه‌های صنعتی مختلفی پیشرفت داشته باشد. درواقع با توجه به سابقه روسیه در تولید موتورهای هواپیما داشتن چنین ذخیره‌ای می‌تواند به اقتصاد این کشور کمک کند.
درگیری سیاسی میان امریکا، روسیه و اوکراین باعث شد فهرستی از تحریم‌ها در مقابل روسیه قرار بگیرد. در واقع امریکا با استفاده از این ابزار فشار بر روسیه را افزایش داد. با این حال هرچند اقتصاد روسیه چندان استوار نیست اما تلاش می‌کند به دوران اقتدار خود بازگردد. در اختیار داشتن مواد معدنی نیز در اجرای چنین تصمیمی نقش مهمی ایفا می‌کند و یکی از این مواد می‌تواند تیتانیوم باشد.
میگونی با اشاره به این مطلب، بیان کرد: فلز تیتانیوم با توجه به استراتژیک بودنش نقش مهمی در اقتصاد ایفا می‌کند. درنتیجه روسیه با در اختیار داشتن این فلزمی تواند شرایط تحریم را کمی راحت‌تر پشت سرگذارد و به نوعی می‌توان گفت روسیه با استفاده از تیتانیوم به عنوان فلز استراتژیک می‌تواند با تحریم‌ها مقابله کند.
به گفته وی، با توجه به اینکه روسیه جزو کشورهای شاخص در تولید تیتانیوم است در بازار این ماده نیز تاثیر مهمی خواهد داشت. درواقع روسیه را می‌توان یکی از بازیگران اصلی در بازار تیتانیوم دانست. میگونی درباره همکاری ایران با روسیه برای تامین تیتانیوم کشور نیز اظهار کرد: با توجه به توافق انجام شده در فضای سیاسی ما شرایط بهتری برای همکاری‌های معدنی پیش‌رو داریم. از سویی دیگر با توجه به این موضوع که ۱۰۰ درصد تیتانیوم مورد نیاز کشور را وارد می‌کنیم همکاری با کشورهای هم‌پیمان می‌تواند برای ما بهتر از سایر کشورها باشد.